نمد افغانستان، محصولی شگفت انگیز

نمد افغانستان به همراه  گراف دوزی افغانستان- گلیم افغانستان، از جمله آثار هنری است که مردم افغانستان از طریق آن به کسب درآمد می پردازند.

ساخت محصولات نمدی و مشتقات آن، از گذشته های دور وجود داشته است و تا به امروز هم در کشور های مختلفی نیز تهیه و تولید میشود. یکی از کشور های پیشتاز در این زمینه افغانستان می باشد.

به همین دلیل، نمد افغانستان، یکی از شناخته شده ترین و معروف ترین انواع نمد میباشد. در این مقاله، این نوع نمد و موارد کاربرد آن توضیح داده شده است.

گراف دوزی افغانستان

گراف دوزی افغانستان- گلیم افغانستان و نمد افغانستان، یکی از صنایع دستی بسیار مهم و تاریخی این کشور میباشد. گراف دوزی، به نوعی دوخت خاص و مخصوص گویند که عموما به شکل ضربدری میباشد.

همچنین باید خاطر نشان کرد که از این نوع دوخت، بیشتر برای کوسن، روبالشتی و پشتی ها استفاده میشود.

در گذشته، از این صنعت، برای تزئین و زیبایی دربار پادشاهان در افغانستان استفاده می کردند و جایگاه بالایی در میان مردم داشته است و در کنار خامک دوزی، مردم از این هنر استفاده می کردند.

امروزه با گسترش دوخت و دوز های جدید و گوناگون، کمتر به گراف دوزی اهمیت داده میشود و افرادی که مشغول این کار میباشند، در شرایط اقتصادی نامناسبی به سر میبرند. یکی از عوامل این مشکل، حمایت نکردن دولت افغانستان از این صنعت قدیمی و تاریخی است. که این مشکل، سبب دلسرد شدن تولید کنندگان این حوزه نیز میشود.

ساخت نمد در  افغانستان

نمد، یکی از انواع مختلف بافته ها میباشد. این نوع بافته، مانند پارچه های عادی بافته نمیشود، بلکه باید به وسیله فشار و رطوبت، سبب درهم رفتگی الیاف پشم شد تا بتوان به نمد دست یافت.

پشمی که برای ساخت نمد استفاده میشود، باید از الیاف بلند گوسفند تهیه شده باشد. نمد افغانستان، یکی از انواع محبوب و باستانی نمد محسوب میشود.

در دنیای امروز و با واردات گسترده پارچه ها و بافت های مختلف به کشور افغانستان، باز هم نمد و به خصوص فرش های نمدی، جزو محبوب ترین ها در بازار های این کشور میباشند.

نمد و خاصیت درمانی آن

این محصول شگفت انگیز، اکثرا در مرکز و شمال افغانستان تهیه میشود و بیشتر تولید کنندگان آن، بانوان افغانستان میباشند. یکی از عوامل محبوبیت نمد، خاصیت درمانی آن است که آنطور که گفته میشود، خوابیدن روی آن، به دلیل گرمای مطبوع و مناسبی که دارا میباشد، سبب گردش بهتر خون در رگ ها شده و به همین دلیل گرفتگی و خستگی عضلات را برطرف می کند.

محبوبیت نمد افغانستان، به حدی میباشد که برخی شهروندان، خانه های خود را نیز با فرش های نمدی فرش کرده و باور دارند که این کار، مانع نفوذ سرما به خانه شده و درنتیجه، از درد های مفصلی و عضلانی جلوگیری میکند. یکی دیگر از عوامل استفاده این محصول در افغانستان، درمان درد پا و زانو، به وسیله بستن نمد به دور آن میباشد.

یکی از متخصصین طب سنتی اذعان دارد که درمان های علمی به وسیله نمد، توجیه علمی ندارد، اما بستن نمد به خود و یا فرش کردن خانه با نمد، به دلیل نم کش نبودن آن، سبب دوری سرما میشود و به همین خاطر، نشستن و راه رفتن های طولانی مدت بر روی نمد، باعث درد و رماتیسم نخواهد شد.

نمد افغانستان هدیه ای گران بها

گراف دوزی افغانستان- گلیم افغانستان و همچنین نمد افغانستان در کنار هنرهای دیگر همچون بافت سر چادر گاج و پیراهن تنبان افغانی، این مرز و بوم را مادر هنرهای دستی قرار داده است.

بسیاری از این هنرها کم کم از خاطره ها محو میشوند و وظیفه ی ما حفظ و زنده نگه داشتن این فرهنگ اصیل است. از آنجایی که هدیه دادن محصولات نمدی به یکدیگر، جزوی از فرهنگ مردم افغانستان میباشد.

در این  کشور رنگارنگ مردم، در دید و بازدید های خود، به یکدیگر فرض و یا قطعه های نمدی هدیه میدهند که در کنار مفید بودن، نشانه ای از احترام فراوان برای مهمانان محسوب میشود.

همچنین میتوان گفت که نمد، گاهی اوقات نیز به عنوان محصولی برای فخر فروشی نیز به کار میرود! به گونه ای که بعضی افراد، با چسباندن تکه ای نمد به شال خود، میخواهند به دیگران نشان دهند که از محصولات نمدی استفاده میکنند. بها و ارزش نمد افغانستان، به کیفیت، اندازه، رنگ و محل تولید آن بستگی دارد.

نمد افغانستان در عصر امروز

در گذشته های نه چندان دور، از نمد تنها به عنوان فرش استفاده می شد، اما امروزه، در مواردی همچون رومیزی، روتختی، کاور کامپیوتر، کفشک و غیره، استفاده شده و کاربرد دارد.

یکی از مواردی که سبب محبوبیت بیشتر نمد در بین مردم افغانستان شده است، گلدوزی های بسیار زیبا و چشم نواز برروی نمد میباشد که حتی باعث شده است که نوعروسان، از این نوع نمد های تزئین شده، برای جهیزیه خود نیز استفاده کنند.

نمد ها معمولا در رنگ های سیاه، خاکستری و سفید یافت می شود که می توان با ترکیب آنها به نمد گلدار دست یافت. همچنین باید گفت که نمد های سیاه رنگ از باقی نمد ها ارزشمند تر و گرانقیمت تر میباشد. افراد محلی افغانستان باور دارند که یک نمد خوب، از پشم و الیاف کوتاه و نرم تهیه می شود و نمد هایی که به وسیله الیاف بلند تهیه شوند، مناسب نبوده و پس از مدتی مو های آن می ریزد.

گلیم افغانستان

گلیم، محصولی دست بافت میباشد که از پشم حیوانات ساخته شده و معمولا به عنوان فرش کاربرد دارد. شاید بتوان گفت که در هرمکانی که بتوان از حیوانات اهلی نگهداری کرد، میتوان به وسیله پشم آنها، گلیم تهیه کرد.

حال در این بین، گلیم افغانستان، یکی از انواع مهم گلیم می باشد که در کنار گلیم های لری، بلوچی، قشقایی و غیره، جزو بهترین گلیم ها در منطقه میباشد.

این نوع گلیم، سهم بسیاری در بین محصولات صادراتی افغانستان به کشور های همسایه دارد. گلیم های افغانستانی، بر اساس نوع رنگ به کار رفته در آنها، به سه دسته چوبرنگ، خودرنگ و رنگ صنعتی تقسیم می شوند.

نوعی دیگر دسته بندی نیز، براساس نوع بافت آنها میباشد که در این صورت، به چهار دسته چوبی، سومک، سوزنی و نقش برجسته تقسیم خواهند شد.

کساد شدن بازار صنایع دستی

متاسفانه، یکی از مشکلات و معضلات مهم این صنعت، این است که امروزه با گسترش تولید فرش های صنعتی و ماشینی، که با قیمت های بسیار ارزان تر نسبت به فرش های دست بافی مثل گلیم به فروش می رسند، این اتفاق سبب کساد شدن بازار اینگونه فرش های دستبافت یعنی نمد افغانستان شده اند. با این وجود، هنوز هم افرادی در خارج از کشور یافت میشوند که این گونه صنایع دستی برایشان اهمیت داشته باشد و بخواهند برای خرید آنها، مبالغ بالایی صرف و هزینه کنند تا بتوانند در نهایت از این محصولات حمایت کنند. گروه خامک قصد دارد تا با معرفی آثار فاخر هنرمندان، اصالت این مرز و بوم را زنده نگه دارد. در فروشگاه خامک انواع کالاهای افغانی همچون بیرق افغانستان به فروش می رسد.